O etyce w mediach, związkach pomiędzy mediami, biznesem a kulturą oraz skutecznej i odpowiedzialnej komunikacji dyskutowali naukowcy i praktycy z całej Polski podczas VI Międzynarodowej Konferencji Media – Biznes – Kultura. Pomorze 2019. Zaproszeni goście spotkali się na Wydziale Nauk Społecznych Uniwersytetu Gdańskiego 21 i 22 października 2019 r. Organizatorem Konferencji był kierunek Dziennikarstwo i Komunikacja Społeczna Instytutu Filozofii, Socjologii i Dziennikarstwa Uniwersytetu Gdańskiego, a współorganizatorem – Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie.
W uroczystym powitaniu gości dr hab. Małgorzata Łosiewicz zwróciła uwagę na temat przewodni dyskusji oraz paneli tegorocznego wydarzenia. Podkreśliła, że jakość komunikowania ma znaczenie, a odpowiedzialna komunikacja powinna służyć jednostce, jak i całemu społeczeństwu. Zaznaczyła również, jak ważna jest etyka w mediach i jak bardzo potrzebne jest wypracowanie odpowiednich norm w tej dziedzinie.
Pierwszym mówcą plenarnym był prof. zw. dr hab. Janusz Adamowski z Uniwersytetu Warszawskiego. Jego wystąpienie dotyczyło polityzacji mediów w Polsce. Jak zauważył, w organizacjach medialnych brakuje autorytetów, co jest jednym z powodów upolitycznienia prasy, radia i telewizji. Dzisiaj dodatkowym problemem są internetowi trolle, którzy pracują często na zlecenia, propagując język hejtu i nienawiści. Według prof. Adamowskiego etyki – kamienia węgielnego Konferencji – w obecnych mediach nie ma. Równie ważny temat poruszyła w swoim przemówieniu prof. zw. dr hab. Iwona Hofman, prezes Polskiego Towarzystwa Komunikacji Społecznej. Podkreśliła, że odpowiedzialność za słowa stanowi główną zasadę społecznej odpowiedzialności mediów. Odpowiedzialność ta zaczyna się od przekazu treści, poprzez wybór języka, a kończy dopiero na świadomym odbiorze. Oznacza to, że media powinny również edukować. Prof. Hofman zwróciła uwagę, iż społeczna odpowiedzialność mediów to czuwanie nad przestrzenią moralną oraz nad dobrym funkcjonowaniem jednostki w społeczeństwie. Przestrzeń powinna zawierać wszelkie, bardzo zróżnicowane społeczności, bez względu na rasę, płeć czy wiek. Zmiany, których należy dokonać w świecie medialnym muszą mieć również zastosowanie w cyfrowych przekaźnikach informacji. O odbiorcach nowych mediów mówiła prof. zw. dr hab. Teresa Sasińska-Klas z Uniwersytetu Jagiellońskiego. Profesor Sasińska-Klas spostrzegła, iż media nie są już czwartą, ale pierwszą władzą i że żyjemy w warunkach społeczeństwa medialnie nasyconego, ale wcale nie bogatego. Co oznacza, że dociera do nas bardzo dużo informacji, ale nie zawsze są one wartościowe. Temat komputerowego świata poruszył również prof. zw. dr hab. inż. Włodzimierz Gogołek z Uniwersytetu Warszawskiego, który przedstawił wyniki badań rafinacji Big Data w dziedzinie nauki oraz kultury. Zatracenie etyczności mediów doprowadza do nasilającego się problemu mowy nienawiści. O wyrządzanej krzywdzie w środkach masowego przekazu opowiedział prof. nadzw. dr hab. Tadeusz Kononiuk z Uniwersytetu Warszawskiego. Na zakończenie referat o bezpieczeństwie etycznym oraz o złu jako cenie wolności człowieka wygłosił ks. prof. nadz. dr hab. Michał Drożdż z Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II w Krakowie.
W panelu dyskusyjnym o „Skutecznej komunikacji z perspektywy zawodowych komunikatorów” pod przewodnictwem prof. nadzw. dr hab. Dariusza Tworzydło rozmawiali Grzegorz Kubicki – redaktor naczelny trójmiejskiego wydania „Gazety Wyborczej”, Cyprian Maciejewski – członek zarządu Polskiego Stowarzyszenia Public Relations, Anna Kiryjow-Radzka – prezes Stowarzyszenia PR i Promocji Uczelni Polskich „PRom”, Paweł Sanowski – prezes zarządu Instytutu Monitorowania Mediów oraz Magdalena Hajdysz – rzecznik prasowy Gdańskiego Teatru Szekspirowskiego.
Po intensywnych obradach oraz dyskusjach rozpoczęły się sekcje studencko-doktoranckie. Swoje spostrzeżenia na temat mediów, biznesu oraz kultury przedstawiło 26 młodych badaczy, którzy dopiero zaczynają stawiać pierwsze kroki w tych obszarach, często bardzo dobrze się w nich odnajdując. Uczestnicy mogli posłuchać m.in. o mediach społecznościowych w Kościele afrykańskim, storytellingu w marketingu społecznym czy wpływie społeczności fanowskiej na wizerunek marki.
W ramach Konferencji każdego dnia odbywały się sesje plenarne oraz obrady w czterech sekcjach tematycznych: „Media a rynek”, „Media w społeczeństwie i kulturze”, „Media a polityka” oraz „Grzeczność językowa w życiu publicznym”. Program Konferencji był bardzo bogaty – zaprezentowano ok. 60 referatów, które – tradycyjnie – zostaną opublikowane w recenzowanej monografii naukowej, podsumowującej dorobek spotkania, a także w czasopiśmie „Media Biznes Kultura”. W swoich referatach prelegenci poruszali się po różnych przestrzeniach medialnych i dotykali różnych zagadnień, ale z analizy wyników ich badań wyłania się zasadniczy wniosek: medioznawstwo to nauka interdyscyplinarna i w coraz większej mierze empiryczna – wymagająca tzw. „wyjścia zza biurka”. Prelegenci tegorocznej edycji Konferencji przybliżyli uczestnikom takie zagadnienia związane ze współczesnymi mediami jak m.in. wykorzystanie nowych technologii w komunikacji medialnej, sposoby zarządzania mediami, prawo w mediach, etyczność mediów czy oddziaływanie mediów na ich użytkowników.
Zwieńczeniem pierwszego dnia Konferencji był uroczysty benefis redaktor Aliny Kietrys, która swoje pierwsze kroki w pracy zawodowej zaczęła stawiać w tym samym roku, w którym powstał Uniwersytet Gdański. Wieczorne spotkanie poprowadził red. Jarosław Kret, przyjaciel bohaterki wydarzenia. Na sali zgromadzili się przyjaciele, rodzina oraz znajomi, aby uczcić rocznicę 50-lecia pracy. Na scenie swoje gratulacje i życzenia przekazali
m.in. dr hab. Arnold Kłonczyński, profesor nadzwyczajny, Prorektor ds. studenckich i jakości kształcenia, dr hab. Tadeusz Dmochowski, profesor nadzwyczajny, Dziekan Wydziału Nauk Społecznych (oficjalny list przeczytała dr hab. Małgorzata Łosiewicz), Hanna Zych-Cisoń, wiceprzewodnicząca Sejmiku Wojewódzkiego, w imieniu Marszałka Województwa Pomorskiego Mieczysława Struka, a także Andrzej Stelmasiewicz, przedstawiciel Rady Miasta Gdańska. Ostatni z wymienionych wręczył Redaktor Nagrodę Miasta Gdańska za Działalność Kulturalną. Wszyscy podkreślali, jak dużo red. Kietrys wniosła w trójmiejski świat dziennikarski nie tylko swoją pracą w radiu, telewizji i prasie, ale także kształcąc kolejne pokolenia w tym zawodzie. Wydarzenie było także okazją do zaprezentowania książki pt. „Pani Redaktor”, wydanej pod redakcją dr hab. Małgorzaty Łosiewicz oraz dr Beaty Czechowskiej-Derkacz. W publikacji znajdują się teksty osób, które w swoim życiu miały możliwość spotkania red. Kietrys. Wśród autorów znalazła się m.in. aktorka Dorota Kolak, która przeprowadziła wywiad z bohaterką, co jak przyznała, nie było najłatwiejszym zadaniem.
Wieczorne święto było podwójne, ponieważ swoje 80-te urodziny obchodził prof. dr hab. Wiktor Pepliński, założyciel kierunku Dziennikarstwo i komunikacja społeczna Uniwersytetu Gdańskiego. Jak podkreśliła red. Kietrys „Mistrzowie w naszym życiu są niezwykle ważni i prof. Pepliński był nim dla mnie”. Na zakończenie uroczystości wystawiony został monodram „o zdradzonej przyjaźni i dziwnej miłości”, czyli „Fal-staff” w wykonaniu Krzysztofa Gordona.
Drugi dzień Konferencji rozpoczął się od obrad w sekcjach plenarnych, po których nastąpił panel dyskusyjny o społecznej odpowiedzialności w komunikacji. Poprowadziła go Magdalena Skorupka-Kaczmarek. Zaproszeni eksperci odpowiedzieli na pytanie, czym dla nich jest komunikacja. To przede wszystkim wymiana informacji, które muszą być zrozumiałe, żeby mogły być skuteczne. Komunikacja społeczna to powrót do rdzenia, do tworzenia wspólnoty. Ma ona przynosić korzyść zarówno nadawcy, jak i odbiorcy, wtedy dopiero daje jakąś wartość. Powinna ona również edukować oraz uświadamiać. Specjaliści powiedzieli również, co robią, aby wyróżnić się we współczesnym świecie mediów oraz jakie widzą wyzwania i problemy, które nie pozwalają na skuteczne komunikowanie się.
Gościem specjalnym Konferencji była Anna Mierzejewska, absolwentka Uniwersytetu Gdańskiego, pierwsza w historii redaktor naczelna polskiej edycji magazynu „Playboy”. 27-latka zgromadziła dużą publiczność, a swoją prezentacją zachęciła słuchaczy do rozmowy. Spotkanie było bardzo inspirujące zarówno dla młodych, jak i starszych odbiorców. Anna Mierzejewska stanęła na czele zgranego zespołu „męskiego” czasopisma. Jednak sama podkreśla, że nie chce definiować, że jest ono tylko dla mężczyzn lub kobiet – ma być dla każdego. Redaktor podkreślała, że ważne jest, aby robić to, co się chce, w co się wierzy. Nawet najbardziej absurdalne pomysły powinny dawać poczucie, że można zmienić świat.
Na koniec dwudniowego wydarzenia odbyły się warsztaty, które poprowadził Marcin Szczupak z firmy Press Service w dwóch częściach: „Wykorzystanie monitoringu mediów w czasie kryzysu” oraz „Infografika jako skuteczny sposób komunikacji”.
Konferencje takie jak Media-Biznes-Kultura. Pomorze 2019 – jak podkreślali uczestnicy spotkania – są bardzo potrzebne, ponieważ mogą pomóc zarówno użytkownikom, jak i twórcom przekazu w zrozumieniu świata mediów, który stale podlega rewolucyjnym zmianom. Spotkanie w Gdańsku to odpowiedź na potrzebę wymiany poglądów i doświadczeń w szerokim gronie osób podejmujących dyskusję na temat technologicznych, kulturowych i rynkowych procesów związanych ze środkami masowego przekazu. – Największą wartością naszej Konferencji jest spotkanie się różnych społecznych światów związanych z mediami. U nas ludzie mediów, biznesu i kultury wymieniają się wiedzą i doświadczeniami, a przede wszystkim starają się zrozumieć wagę wzajemnych relacji – mówiła dr hab. Małgorzata Łosiewicz.
Klara Mirecka